Đặt vé tại Sài Gòn 0934 476 522
Đặt vé tại Hà Nội 0903.295392
Liên hệ đặt vé toàn quốc 0979 765 119

Nhà Rông - nét đẹp kiến trúc các dân tộc Tây Nguyên

Nhà Rông là tên gọi chung cho ngôi nhà cộng đồng của tộc người Bah Nar nói riêng và các dân tộc bản địa cùng chung sống ở Kon Tum nói chung. Người Bah Nar không biết rõ là nhà rông xuất hiện vào thời gian nào mà chỉ biết rằng khi mới thành lập làng, dân làng không quên xây dựng cho mình một ngôi nhà chung. Họ gọi ngôi nhà chung này là Hnam Rông, Jơng hoặc là Jông, đây là nơi diễn ra các lễ hội, các sự kiện trọng đại của buôn làng.

 

 

Nhà rông được xây dựng ở trung tâm của làng, một nơi thoáng đãng, rộng rãi có thể chứa số lượng người nhiều gấp 2-3 lần số lượng người trong làng, được hội đồng già làng chọn từ trước khi lập làng. Tùy vào địa hình, điều kiện kinh tế và tài hoa của những người đứng đầu mỗi làng mà nhà rông được dựng lên to hay nhỏ, cao hay thấp và mang tính thẩm mỹ riêng của mỗi làng, mỗi vùng.

 

Nét kiến trúc rất độc đáo

 

 
 
Nhà rông thường dài 10 mét, rộng hơn 4 mét và cao từ 15-16 mét, được xây dựng bằng nguyên vật liệu sẵn có trong tự nhiên như gỗ, tranh, tre, nứa, lồ ô… theo kết cấu kiến trúc nhà sàn nhưng có dáng vẻ cao thanh thoát và đẹp. Nhà gồm hai mái chính và hai mái phụ hình tam giác cân và nhỏ. Khung mái nhà được kết cấu từ nhiều loại cây dài được dựng thẳng đứng gọi là pơjô (rùi). Mái nhà lợp bằng lá tranh làm thành tấm có độ dày 3cm cột vào những hàng cây mè trên khung mái. Gần đến đỉnh được đan nẹp có hoa văn chạy song song với đỉnh tạo sự bền chặt của mái. Khung nhà rông cao vút chịu lực bởi 8 cột to làm bằng gỗ quý. Các cột liên kết với nhau theo thể thức cột vì kèo. Trên những vì kèo được chạm khắc, trang trí những hoa văn có màu sắc rực rỡ mang tính tín ngưỡng tôn giáo, những sự tích huyền thoại của dũng sĩ thuở xưa, những thú vật được cách điệu, những hoa văn thể hiện cảnh sinh hoạt gần gũi với thiên nhiên, cuộc sống buôn làng.
 
 
 
Nổi bật trong trang trí nhà rông là hình ảnh thần mặt trời chói sáng. Ngoài ra, bên trong nhà còn treo trống, cung tên và giáo mác, sừng trâu, xương hàm, xương sọ những thú rừng đã săn bắt được… Khi có lễ hội, ở giữa nhà còn dựng lên một cây cột cao (nơi cột rượu thiêng của lễ) được chạm khắc tinh vi hình mặt trời (s’drang mặt ‘năr), sao tám cánh (sơ nglong bloong tar), hình thoi… nối liền là hàng cây cột vào các cột thấp hơn chạy theo chiều dài của nhà rông.
 
 

Sàn nhà rông được lắp ghép bằng những tấm được chẻ bằng lồ ô, nứa hoăc tấm ván gỗ. Trên nền sàn, ở hai đầu của nhà rông đặt hai bếp lửa vừa thuận tiện trong việc tổ chức lễ hội, vừa sưởi ấm cho các chàng trai vào những đêm đông giá rét. Phên vách được đan bằng tre nứa, lồ ô tạo nên một dải hoa văn rất sinh động. Cửa chính được mở ở gian chính giữa của một vách chính, cửa phụ mở ở vách phụ của đầu hồi phía bên phải cửa chính. Trước cửa chính và cửa phụ buôn làng làm thêm hiên (pra) là nơi dừng chân nghỉ ngơi chờ đợi khi có nhiều người ra vào nhà hay lên xuống cầu thang. Cầu thang được chặt đẽo 7 hoặc 9 bậc, trên đầu cầu thang đẽo hình ngọn cây rau dớn mang nét đặc trưng của người Bah Nar.

 

Nhà rông không chỉ mang nét độc đáo về kiến trúc mà còn mang một giá trị văn hóa rất độc đáo của tộc người Bah Nar, là sự kết tinh từ hồn thiêng, tính đoàn kết và cả tài hoa, trí tuệ của cộng đồng làng. Ở đó chứa đựng cả giá trị vật chất lẫn giá trị tinh thần, cả xương máu, mồ hôi nước mắt lẫn niềm vinh quang kiêu hãnh và ước vọng của người Bah Nar trước thiên nhiên, vũ trụ.

 

Nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng

 

 

Nhà rông là nơi diễn ra tất cả các loại hình văn hóa, văn nghệ dân gian cổ truyền từ các lễ thức, phong tục, tập quán đến các loại hình diễn xướng dân gian, nhạc cụ dân tộc, trang phục, ngôn ngữ, ứng xử, nghề đan lát... như lễ cưới của các chàng trai cô gái, lễ đâm trâu trong các dịp lễ hội lớn của cộng đồng làng, lễ mừng lúa mới, lễ tết truyền thống của làng, hội họp của hội đồng già làng và của cộng đồng làng, phân xử các vụ kiện tụng tranh chấp liên quan đến cộng đồng, xử phạt những ai vi phạm luật tục, Hơ mon - hát kể sử thi, những buổi học đan lát của các chàng trai, tiếp đón khách quí đến thăm buôn làng...

 

Theo tập tục, nhà rông là nơi trú ngụ hàng đêm của những chàng trai chưa vợ. Nơi để các thanh niên nam nữ đến gặp gỡ, tỏ tình vào những ngày lễ hội để rồi kết duyên nên đôi vợ chồng. Vì vậy, trong sâu thẳm trái tim của người Bah Nar, nhà rông là chốn linh thiêng và có một vị trí, vai trò rất quan trọng trong đời sống sinh hoạt, tâm linh, tín ngưỡng của buôn làng.

 

Hiện nay, đa số các buôn làng của người Bah Nar ở Kon Tum đều có nhà rông, những ngôi nhà này đều vẫn giữ nét truyền thống. Điều này góp phần bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa đặc sắc nguyên bản vốn có ở buôn làng. Tuy nhiên, với xã hội ngày càng phát triển, văn hóa ngoại lai du nhập ngày càng nhiều và chiếm một vị trí ngày một quan trọng đã phần nào làm phai nhạt, mai một dần về mặt văn hóa phi vật thể đã tồn tại từ lâu ở mái nhà rông truyền thống này. Bên cạnh đó tài nguyên rừng ngày càng cạn kiệt là nguyên nhân gây khó khăn lớn trong việc bảo tồn, gìn giữ, khôi phục lại ngôi nhà rông mang đậm chất truyền thống. Do đó để giữ gìn, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa đặc sắc của nhà rông tốt hơn, ngoài sự nỗ lực của buôn làng cần có những chính sách và sự quan tâm hơn nữa của Đảng và Nhà nước và các ngành các cấp để nhà rông truyền thống được tồn tại theo thời gian như nó đã tồn tại.

 

Bạn có thể liện hệ website của chúng tôi để book vé đi Pleiku. Hoặc liên hệ trực tiếp với chúng tôi tại địa chỉ phòng vé

 
Ngày đăng: 03/09/2014
Lượt xem: 0
Top

Hỗ trợ trực tuyến

Liên hệ:

Mr Dung
0979765119



Danh mục bài viết

Quý khách có thể trực tiếp liên lạc tại phòng vé